Official website

Excuses van Etienne Vermeersch

Etienne Vermeersch

Excuses van Etienne Vermeersch

In het interview in De Morgen (DM 2/6) zei ik dat de 'boerka-nikab' een erger symbool is dan de swastika. De boerka-nikab staat symbool voor een eeuwenlange onderdrukking van de vrouw in de islam; dat is erg. De swastika is symbool van een racistische massamoord: dat is veel erger. Mijn opmerking was dus een blunder. Ik ben er beschaamd over en ik vraag excuus aan mensen die onder het nazibewind geleden hebben. Die blunder dreigt bovendien de aandacht af te leiden van de solide argumenten voor het 'boerkaverbod', waar ik blijf achter staan.

Wel wil ik het volgende opmerken. In een artikel, waarin men ieder woord kan wegen, zou ik zoiets nooit schrijven. Het ging hier echter om een plotse opwelling in een heftige discussie en de vraag over die twee symbolen werd door de interviewer aangebracht. Normaal zou ik bij lectuur achteraf zoiets schrappen, maar door het feit dat de interviewer tevens de opponent was, dacht ik dat zo'n schrapping een gebrek aan fair play tegenover hem zou vormen.

Al meer dan 50 jaar kom ik in de media. In (mondelinge) debatten, interviews e.d. zal ik wel nu en dan een uitschuiver gemaakt hebben. In geschreven teksten kan ik mij geen echte blunder herinneren; wel een paar onjuistheden over feiten.

Ook daarover ben ik beschaamd. Wie lesgever en onderzoeker is, moet in zijn publieke uitingen zo waarheidsgetrouw mogelijk zijn. Ik vermeld dit omdat in de twitter-, facebook, blog- en forumcultuur de kwaliteit van het debat in gedrang dreigt te komen. Scheldwoorden moeten dan ernstige argumenten vervangen. Nochtans speelt het debat, ook het scherpe debat, een belangrijke rol in een democratie. Maar het respect voor de waarheid en de waarden moet hierbij centraal staan.

Daarom pleit ik ervoor dat men bij vergissingen zijn fout erkent en erover beschaamd is. Ikzelf hoop, vooral in interviews, beter op mijn woorden te letten.

Etienne Vermeersch

Etienne Vermeersch: “keppeltje slachtoffer van islamitische hoofddoek”

Etienne Vermeersch
Etienne Vermeersch - Wikimedia Commons

Ethicus en filosoof, professor Etienne Vermeersch, haalde de voorbije dagen verschillende media met zijn opvallend opiniestuk om de boerka bij wet te verbieden. Wij vroegen hem hoe hij staat tegenover het keppeltje. Vermeersch liet weten dat hij het volkomen eens was met het standpunt van hoofdredacteur Michael Freilich, die eerder in een opgemerkt opiniestuk stelde dat de keppel en hoofddoek niet vanuit dezelfde optiek mogen benaderd worden.

Etienne Vermeersch in De Morgen: 'Als symbool is de boerka erger dan de swastika'

Wouter Verschelden interviewt Etienne Vermeersch
Photo by Majid Korang beheshti on Unsplash

Disclaimer, lees: Vermeersch biedt excuses aan voor verspreking

'We hebben jaren gevochten voor een seculiere maatschappij. En nu komt een expansieve islam ons bedreigen.' Etienne Vermeersch (78) is in gevechtsmodus. De streep haar schuin gekamd, zijn bureau - in de waanzinnige chaos van zijn werkplek - overladen met extracten uit de Koran. Klaar om de intellectuele pantserdivisie uit te rollen over al wie tegen een boerkaverbod is. 'We moeten de radicalisering stuiten.'

 

Etienne Vermeersch over Hulsens (korte versie)

Etienne Vermeersch

Reactie door Etienne Vermeersch naar aanleiding van het artikel van Eric Hulsens op De Wereld Morgen 'Etienne Vermeersch of de geleerde onwetendheid'. Er bestaat ook een langere versie van deze reactie (In volgende tekst is Hulsens afgekort als H.) De tekst van H is bedoeld als kritiek op een uitvoerige studie van mij over de hoofddoek. Ik heb een lopend commentaar naar DWM ingestuurd, maar dit werd niet opgenomen; vermoedelijk omdat het te lang uitviel. Daarom deze kortere reactie.

Boerkaverbod in naam van de menselijke waardigheid

Etienne Vermeersch

Volgens Wouter Verschelden is het boerkaverbod een domme beslissing geweest. Dirk Verhofstadt en Etienne Vermeersch gaan in de verdediging. Verhofstadt is doctor in de moraalwetenschappen, Vermeersch is filosoof. Vorig jaar verscheen hun boek 'Dirk Verhofstadt in gesprek met Etienne Vermeersch. Een zoektocht naar waarheid'.

Wouter Verschelden keert zich tegen de wet op het boerkaverbod in de publieke ruimte. Het is volgens hem in strijd met de vrijheid van religieuze expressie. Dit getuigt van een fout inzicht in de grondslagen van ons democratisch samenlevingsmodel, maar ook van een capitulatie tegenover denkbeelden en praktijken die wars zijn van een humane visie op het statuut van de vrouw.

Interview met Etienne Vermeersch en Tom Schoepen (De Morgen, 12 mei 2012)

KURT VANDEMAELE
Tom Schoepen en Etienne Vermeersch - De Morgen

Het begon met een opmerking van de eminente professor voor een vol auditorium in Gent. De student voelde zich geschoffeerd en kreeg excuses. Wat volgde, was een vriendschap die mettertijd steeds closer werd.

Tom Schoepen: 'Ik weet niet of ik hem nog mijn mentor noemen kan. We gaan op gelijke voet met elkaar om.'

Etienne Vermeersch: 'Is Tom mijn persoonlijke archivaris? Eigenlijk wel. Ik denk dat hij aanvankelijk iets van mij wou leren. Maar al vlug ging het verder. Doordat hij op het internet mijn go-between is, heeft hij een goede kijk op waar ik allemaal mee bezig ben en wat ik allemaal ken. Maar tegelijk heeft hij al die info ook in zich opgenomen. Wij hebben een volkomen egalitaire relatie. En ook een relatie van wederzijds vertrouwen. Tom is ook zeer loyaal. Als je hem in vertrouwen neemt, wordt dat vertrouwen niet beschaamd. Dat is heel belangrijk. Ik waardeer ook zijn doorzettingsvermogen. Ik ben hem dankbaar voor alles wat hij voor mij gedaan heeft.'

______

Ter info: Dit interview met Tom Schoepen en Etienne Vermeersch is in feite géén dubbelinterview: beide heren werden apart geïnterviewd. Enkele dagen na publicatie liet Prof. Vermeersch via e-mail aan Tom Schoepen weten: 'P.s. Tom, dit interview is een volkomen éénklank.'

 

Jezus Christus: waarheid of mythe?

Etienne Vermeersch
Jezus Christus

Streng historisch onderzoek leert iets over Jezus van Nazareth, maar zegt ook iets over ons, stelt Etienne Vermeersch. 'Er bestaat over Jezus geen enkele strikt historische bron. Wie de eerste christelijke teksten analyseert, moet tot het besluit komen dat de 'mythe', de christelijke boodschap, hier geen historische grond kan vinden.' Het ontstaan van het christendom, historisch-wetenschappelijk benaderd.

De gevolgen van Wetenschap-Technologie-Kapitalisme... Prof. Etienne Vermeersch

15 februari 2012 – Prof. em. dr. Etienne Vermeersch beschrijft in op een zeer boeiende, begrijpbare en gedreven manier de geschiedenis van de wetenschap, zoals het ontstaan en de ontwikkeling van de wiskunde, de astronomie, de statica, hydrostatica, optica... De opkomst van nieuwe technologie (ca. 1300 ontstaan brillen en het kanon), de metallurgie, de mijnbouw... De opkomst van de moderne fysica en het opkomende kapitalisme. Gaandeweg analyseert Vermeersch de gevolgen van de interne dynamiek tussen Wetenschap-Technologie-Kapitalisme (WTK), welke hij koppelt aan het catastrofale probleem van de mondiale overbevolking en de nood aan onderwijs voor vrouwen wereldwijd.


 

Wetenschapsfilosofie en rechtschapenheid 

Wetenschapsfilosofie en rechtschapenheid 

In mijn vorige bijdrage (‘Etienne Vermeersch over pseudowetenschappen’, 'De Wereld Morgen') had ik gevraagd dat men niet op de man, maar op de bal zou spelen. Toch is er weer een pléiade van ‘wetenschapsfilosofen’ die mij in DWM aanvalt, zonder ook maar één van mijn formele beweringen te weerleggen. Hoewel ik dat normaal niet doe, moet ik dus ook even op de man (en de vrouw) spelen.

30 december 2011 I Etienne Vermeersch

Ik stel geen extreem hoge eisen aan mensen die zich wetenschapsfilosofen noemen. Wel veronderstel ik dat ze kunnen lezen en dat ze ‘Mensch’ zijn (Jiddisch voor een integer en eervol mens). In verband met intellectuele discussies veronderstelt zoiets dat men de relevante teksten van de opponent gelezen heeft en dat men duidelijk maakt waarmee men het oneens is, en waarom.

Onze ‘wetenschapsfilosofen’ vinden dat ik één enkel ideaal van wetenschap heb. Ik daag hen uit mij een meer genuanceerde studie van de verschillende types van wetenschap voor te leggen dan mijn artikel 'Enkele bijzondere aspecten van menswetenschappen' (1987)Etienne Vermeersch

In 1966 heb ik in mijn doctoraat (gepubliceerd in 1967) duidelijk gemaakt wat er waardevol bleef in het Logisch Empirisme en waarin het tekort schoot. Als iemand mijn stellingen van toen wil ontkrachten, mag hij/zij het altijd proberen; liefst voor een vol auditorium.

In 1969 heb ik twee artikels over het ontstaan van de experimentele methode geschreven, samen ongeveer 60 blz.; wie ze wil verbeteren, is welkom.

Zowel in de thesis, als in het boek dat ik samen met Johan Braeckman geschreven heb, zijn de naïeve opvattingen die de pléiade ons toeschrijft, van de tafel geveegd. In het boek staat uitdrukkelijk: “Dit in relatie brengen (van termen of zinnen met empirische gegevens) verwijst dan naar de praktijk volgens dewelke wetenschapsmensen hun taal in relatie brengen met de empirische feiten.” (‘praktijk’ onderstreept in de tekst).

De pléiade beledigt mij zelfs door te suggereren dat ik Lakatos en Laudan niet zou kennen. Ze zouden beter zelf eens proberen de inzichten van die mensen op de psychoanalyse toe te passen. In verband met Kuhn was ik de begeleider van de schitterende thesis van Freddy Verbruggen (2500 blz.) over de phlogistoncontroverse. Hieruit bleek dat Kuhn’s vage analyses geen stand houden bij nauwkeurig onderzoek van de historische feiten. Helen Longino, ten slotte had een en ander kunnen leren uit mijn artikels: “ Wissenschaft, Technik und Gesellschafskritik” (1973) en “La crédibilité des experts” (1976).

Een pléiade van 'wetenschapsfilosofen' suggereert dat ik Lakatos en Laudan niet zou kennen. Ze zouden beter zelf eens proberen de inzichten van die mensen op de psychoanalyse toe te passen.Etienne Vermeersch

Onze ‘wetenschapsfilosofen’ vinden dat ik één enkel ideaal van wetenschap heb. Ik daag hen uit mij een meer genuanceerde studie van de verschillende types van wetenschap voor te leggen dan mijn artikel “Enkele bijzondere aspecten van menswetenschappen” (1987). Ik eis uiteraard niet dat ze het zelf geschreven hebben.

Overigens gaan ze van de aantoonbaar verkeerde opvatting uit dat wij de pseudowetenschappen vooral bestrijden vanuit wetenschapsfilosofische uitgangspunten. Wij wijzen homeopathie af op basis van strikt fysische en scheikundige wetten. Wij bestrijden astrologie op basis van hedendaagse astronomie, psychologie en genetica en hetzelfde geldt voor de ‘paranormale’ fenomenen. Degenen die deze onzin willen verdedigen, op basis van hun ‘wetenschapsfilosofie’, mogen dat ook eens, weer voor een eivol auditorium, proberen.

Ik wil andermaal beklemtonen dat wij bepaalde stellingnamen gemeenschappelijk hebben, maar dat je de boeken en artikels van de leden van SKEPP niet zomaar aan de hele groep kunt toeschrijven. Wat ik bvb. over Jezus, of over het onsterfelijkheidsgeloof schrijf, daarvoor ben ik alleen verantwoordelijk.

Sommige leden van de pléiade zullen misschien zeggen: “Moeten wij dan de teksten van Vermeersch lezen?”. Voor mij hoeft dat niet. Maar als men mijn opvattingen bestrijdt, behoort het wel tot een elementair fatsoen daar eerst kennis van te nemen. Zelfs een opdracht aan een universiteit, of het lidmaatschap van een geleerd genootschap, biedt geen vrijbrief om zo inauthentiek te zijn dat je een tekst ondertekent over zaken waarvan je geen kennis genomen hebt.

 

Etienne Vermeersch over pseudowetenschappen

Artikel
Etienne Vermeersch

Etienne Vermeersch over pseudowetenschappen

 In discussies in de pers en op internetfora is het de gewoonte geworden op de man, i.p.v. op de bal te spelen: men valt personen aan, vaak met sneren en schimpscheuten, zonder op de grond van de zaak in te gaan. Hoewel ik tot nu toe noch inzake Zizek, noch inzake psychoanalyse en pseudowetenschappen, aan het woord kwam, heeft men mij er herhaaldelijk op negatieve wijze bij vermeld. Toch houd ik mij hier ver van persoonlijke aanvallen en laatdunkende uitspraken: ik preciseer alleen enkele standpunten. Wie het daar niet mee eens is, wordt verzocht aan te tonen dat de stellingnamen zelf onhoudbaar zijn; beledigingen zijn een bewijs dat men dit niet kan.

24 december 2011 I Etienne Vermeersch

Intellectueel oneerlijk en beledigend

Intellectueel oneerlijk en beledigend

ETIENNE VERMEERSCH dient Oscar Van den Boogaard en Bert Bultinck van antwoord. Van den Boogaard noemt zijn visie over geboortebeperking fascistisch en Bultinck legt hem uitspraken in de mond die hij niet heeft gedaan, zegt de ethicus.

 

Etienne Vermeersch I De Standaard, 16 november 2011

Binnen een tijdspanne van acht dagen publiceert De Standaard twee artikels die ik als intellectueel oneerlijk en één zelfs als beledigend ervaar. Op 4 november schrijft Oscar Van den Boogaard dat ik voorstander ben van verplichte geboortebeperking, wat het masterplan zou zijn van een fascist: ik zou mensen 'scheiden naar land van herkomst en opstapelen'. Hij beroept zich hierbij niet op door mij geschreven teksten, maar op een klungelig verslag van een telefonisch onderhoud, onder een totaal misleidende titel. (Het verscheen in Het Nieuwsblad en ook op DS Online).

Mijn hoofdthesis bestond erin dat specifieke mensenrechten (zoals het recht op procreatie) op zichzelf niet absoluut zijn: je moet ze in de balans leggen met andere rechten en waarden. Momenteel worden in een gebied van Niger tot Somalië duizenden kinderen geboren die gedoemd zijn om enkele weken of maanden vreselijk te lijden en dan van honger te sterven. Zoiets vermijden is voor mij belangrijker dan een onbeperkt recht op voortplanting handhaven. Van den Boogaard vindt mijn ethische visie fascistisch; ik vind zijn standpunt hardvochtig en dom. Misschien kan hij eens een bevattelijk boekje over fascisme lezen.