Sceptisch, moedig, welbespraakt: met filosoof Etienne Vermeersch verliest Vlaanderen een belangrijke stem in het nationaal debat. 

Vorige week vrijdag, zo werd donderdag bekendgemaakt, overleed de 84-jarige de filosoof in Gent, de stad waar hij van 1967 tot 1997 als hoogleraar filosofie werkte. Hoewel Vermeersch, zoon van een Brugse spoorwegarbeider, bekend werd als atheïst, studeerde hij Klassieke Filologie bij de Jezuïeten. 

De kopstukken van het Vlaams Belang hebben nooit publiek erkend dat hun neonazi-opvattingen onaanvaardbaar waren. Dat geeft ons tot op heden het recht te stellen dat de zorgvuldig uitgevlooide teksten die zij thans naar voren brengen, alleen bewijzen dat we hier te maken hebben met sluwe wolven in schapenvacht.

Etienne Vermeersch - 23 juli 2012, De Morgen.

'Wanneer ik kritiek uitoefen op christelijke teksten, dan ben ik een antichrist, wanneer ik kritiek uitoefen op het communisme, dan ben ik een agent van het kapitalisme, wanneer ik kritiek uitoefen op het antisemitisme, ben ik een linkse marxist. Zo heb ik al van alles gehoord.'

Etienne Vermeersch

Ik ben geen Vlaams-nationalist, maar gewoon iemand die streeft naar rechtvaardigheid, ook in communautaire kwesties.  

Etienne Vermeersch - 23 juli 2012, De Morgen

De enige toegelaten techniek om te spieken tijdens mijn examens is telepathie

Etienne Vermeersch (toespraak voor het examen - Universiteit Gent, 1994)

‘Ik ben geen vriendje van de N-VA of van Theo Francken’

Etienne Vermeersch (De Standaard - 24.01.2019)

Geloof mij niet, denk zelf na.

Etienne Vermeersch

Ik beweer niet dat mijn inzicht altijd het juiste is, maar het is wel het resultaat van eerlijk onderzoek. Ik aanvaard dat anderen tot een andere conclusie komen, maar ik hoop dan wel dat ook zij hun huiswerk verricht hebben.

Etienne Vermeersch - 20 november 2009, De Morgen

Euthanasie: Etienne Vermeersch reageert

Knack I 22 november 2017

Het is pijnlijk te moeten ervaren dat mensen zich gekrenkt voelen door een uitspraak die helemaal niet voor hen bedoeld is. Ik heb dit meegemaakt in verband met de NIPT-test en het Downsyndroom. Nu is de heer Patrick Garré gekwetst (‘Het laatste woord’, Knack
nr. 46). Uit de context van mijn betoog blijkt nochtans duidelijk dat ik personen bedoelde die zich, veelal vanaf het begin van het euthanasiedebat, herhaaldelijk als tegenstander hebben geuit in de media – of toch wat euthanasie voor niet-terminale patiënten betreft. Wanneer zij zich nu opnieuw uitspreken in verband met psychisch lijden komt dat weinig overtuigend over omdat zij er sowieso vijandig tegenover staan. Je kunt natuurlijk niet uitsluiten dat zij sindsdien geconfronteerd werden met ernstig psychisch lijden, maar blijkbaar weegt dat niet op tegen hun dogmatische houding. Ik respecteer uiteraard hun lijden, maar het lijkt me dat zij daardoor geen ernstige bijdrage kunnen leveren om af te wegen wat wel en wat niet gewenst is op dat vlak. Dat is wat ik wilde zeggen. Misschien wat kort door de bocht, maar grondig nuanceren is in een interview meestal niet mogelijk.

Professor Petra De Sutter en professor Etienne Vermeersch zijn in de prijzen gevallen op de PRoF Awards in Poperinge. PRoF is een denktank die zich bezig houdt met innovatieve concepten en toepassingen voor de zorgsector.

De Sutter won de Award voor Research in de Zorg, Vermeersch kreeg een Special Honorary Award. De organisatie bestaat zeven jaar en groeide in die periode van 40 naar 430 leden, vooral mensen uit de zorgsector. Jaarlijks komen ze samen op hun PRoF Lucas Themadagen waar ze hun awards uitreiken. Die verloopt volgens een stemming onder de leden van de denktank.

Filosoof Etienne Vermeersch is uitzonderlijk hard voor zijn collega Ignaas Devisch: 'Ik streef naar genetische correctie, niet naar genetische optimalisatie. Hier werd manifest gelogen.'

De discussie in 'De Afspraak' over de NIP-test en het Downsyndroom had betrekking op een samenvatting van een telefonisch interview met mij over het thema in De Morgen (3/6).

De column ‘Hopen op uitsterven?’ (DS, 6 juni) van Ignaas Devisch (ID) , die schijnbaar over mijn visie op NIPT en op Downsyndroom gaat, week zover van mijn echte opvattingen af, dat ik het eerst hopeloos vond erop te reageren. In De Afspraak (6 juni) bleek echter dat zijn betoog niet het gevolg was van een onvermogen om correct een tekst te lezen, maar om bewuste kwade trouw. Immers, toen ik tekstueel het foutieve van zijn lectuur aantoonde, bleef hij toch in zijn richting doordrammen.

Ik geef maar een paar voorbeelden. Hij schreef driemaal dat mijn ‘enig uitgangspunt’ is: een ‘plicht tot genetische optimalisatie’ om ‘alle’ imperfecties uit de wereld te helpen. In mijn tekst stond echter tweemaal dat ik het alleen heb over ‘zware handicaps’, die algemeen erkend worden als ‘sterk nadelig voor het individu’. Ik voegde er nadrukkelijk aan toe dat ik niet ‘het nastreven van een volmaakt kind’ bedoelde. Verder vond ik dat inzake de keuze voor abortus na een diagnose van Down “de mentaliteit zal evolueren”; ID schreef me in het debat tweemaal de uitdrukking “moet evalueren” toe, om te bewijzen dat ik de vrijheid wil aantasten. Hoe kan iemand die zonder verpinken tegen de evidente waarheid ingaat, zich nog ethicus noemen?

Het is mogelijk dat sommige mensen door deze teksten gekrenkt worden; ze zijn echter niet de mijne, ik citeer alleen. Etienne Vermeersch

Othman El Hammouchi brengt opwerpingen naar voren waarmee moslims critici vaak de mond willen snoeren. Zelf citeren ze graag koranteksten; maar als je hen met koranteksten van antwoord dient, verwijzen ze naar een ‘immens corpus’ van commentaren die men zo nodig moet gelezen hebben om de koran te kunnen begrijpen. Die Allah is dus wel een vreemd wezen: hij wou even de waarheid aan zijn volgelingen mededelen in een ‘Openbaring’, maar die gelovigen kunnen dat alleen begrijpen als ze eerst de bespiegelingen van ‘duizenden’ ‘geleerden’ bestudeerd hebben. Die geleerden schreven vooral in het Arabisch, zodat de verpletterende meerderheid van de moslims (Aziaten), die onmogelijk kunnen kennen. Is dat niet te gek voor woorden? Als de koran werkelijk niet eens het citeren waard is, welk belang heeft het dan nog die te lezen, laat staan van buiten te leren?

In het interview met Fikry El Azzouzi lees ik tot mijn verbazing: “In de islam zijn mannen en vrouwen gelijkwaardig” en “in de koran staat duidelijk dat iedereen gelijk is”. Dat is in strijd met de waarheid.

Door de recente gebeurtenissen in verband met het Turkse referendum komt een betoog dat ik sinds 2002 houd tegen rootisme opnieuw in de actualiteit.

Ik beschouw het meer en meer als een belangrijke opgave voor de komende jaren dat we mensen van ‘allochtone’ afkomst ervan overtuigen dat het rootisme, zowel om pragmatische als om ethische redenen een verkeerde houding is. Etienne Vermeersch

Enerzijds moeten we dringend werk maken van een strikt wetenschappelijke, ook historische studie, van de godsdiensten - inclusief hun ‘Kriminalgeschichte’ - waarbij wezenlijke aspecten tot de ‘eindtermen’ moeten behoren. Anderzijds lijkt het me voor de echt gelovigen nuttig geconfronteerd te worden met een moderne ‘theologische’ visie op hun godsdienst: zo kan men jongeren wapenen tegen fundamentalisme en radicalisme.  Etienne Vermeersch

In zijn ‘Opinie’ over ‘Onderwijs’ (De Standaard 2 maart) schrijft Patrick Loobuyck dat ik in mijn vak, christendom, op ‘aanmatigende’ wijze suggereerde dat ik in Vlaanderen de enige was “die durfde te zeggen dat de Bijbelse wonderverhalen door mensen uitgedacht zijn en dat we nauwelijks iets weten over de historische Jezus enz. enz.” Deze volkomen onterechte bewering heeft me diep, zeer diep, gekrenkt. Sinds ik mij, vanaf de jaren ’60, publiek over allerlei standpunten begon te uiten, heb ik er mij steeds voor behoed mij laatdunkend over andere mensen uit te drukken. Als ik ooit anderen als persoon heb bekritiseerd, dan gebeurde dit nagenoeg alleen nadat ik zelf was aangevallen, en altijd met bewijzen van wat ik betoogde.