Artikel
Door Ward Daenen
Brussel l Ethicus Etienne Vermeersch ziet in principe geen ethisch probleem in die praktijk. 'Zolang de eicellen maar niet gebruikt worden door iemand anders, of vooraleer de vrouw volwassen is.'
Kinderen hebben meestal 70 tot 90 procent kans om van kanker te genezen. Agressieve chemotherapie leidt gewoonlijk echter tot onvruchtbaarheid. Bij volwassen vrouwen worden de eierstokken gestimuleerd eicellen te produceren die weggehaald, bevrucht en ingevroren worden. Maar bij jonge meisjes is dat niet mogelijk.
De methode die dan gewoonlijk gehanteerd wordt, bestaat uit het invriezen van de eierstokschors, die eicelproducerende follikels bevat, voor een transplantatie op latere leeftijd. De schors is echter vaak beschadigd door het invriezen. Het verzamelen en invriezen van individuele eicellen, die resistenter zijn voor de schade die extreme koude veroorzaakt, biedt een betere kans op het herstellen van de vruchtbaarheid op volwassen leeftijd.
Dokter Ariel Revel van de afdeling Verloskunde en Gynaecologie in het Hadassah universiteitsziekenhuis in Jeruzalem trof eicellen aan in de follikels van meisjes met kanker tussen vijf en tien jaar oud, die de puberteit nog niet bereikt hadden. Tot nu toe werd aangenomen dat zulke eicellen pas tijdens de puberteit levensvatbaar konden worden. Revel en zijn team zijn er nu toch in geslaagd om de eicellen van jonge meisjes in proefbuizen tot ontwikkeling te brengen.
De cellen verschillen uiteindelijk niet van die van een twintigjarige vrouw, klinkt het. "De eicellen worden van het weefsel geïsoleerd en na een à twee dagen in vitro zijn ze rijp genoeg om ingevroren te worden", verklaarde Revel aan The Sunday Times. "De resultaten zijn behoorlijk verrassend. Aangezien de meisjes niet menstrueren, zouden we verwachten dat de eitjes niet kunnen volgroeien. Het tegendeel blijkt nu het geval."
Volgens de onderzoekers zullen dergelijke technieken steeds belangrijker worden om de vruchtbaarheid van jonge patiënten te vrijwaren. "Zelfs al zit het onderzoek nog in een experimentele fase, dan nog is elke techniek die een poging doet om de vruchtbaarheid te herstellen, de moeite waard."
Revel en zijn team zijn er ook van overtuigd dat hun methode veiliger is dan die met de autotransplantatie van eierstokweefsel, dat volgens hen kankercellen zou kunnen bevatten. Bij het bevriezen van eicellen en de implantatie ervan is dat risico uitgesloten, klinkt het. Het onderzoek wordt deze week verder uit de doeken gedaan, tijdens de 23ste jaarlijkse conferentie van de European Society of Human Reproduction and Embryology in het Franse Lyon.
Etienne Vermeersch ziet in principe geen graten in de nieuwe methode. "Of men een eicel bewaart in een lichaam of in bevroren toestand in een labo maakt eigenlijk geen verschil." Vermeersch stelt wel twee uitdrukkelijke voorwaarden: "De eicellen mogen niet gebruikt worden vooraleer het meisje een volwassen vrouw is. En: alleen de betrokkene mag erover kunnen beschikken. Dat zijn zaken die met het labo moeten worden afgesproken."
Precies dat is waar anderen voor vrezen. "Gaat er uiteindelijk een kind ter wereld komen met een moeder van zes jaar? Wat gebeurt er als het kind sterft? Kunnen de eicellen aan iemand anders worden gedoneerd?", vroeg een ethicus zich af in The Sunday Times.
De wetenschappers in Israël lieten in totaal 130 eicellen in vitro rijpen. Daarvan rijpten er 41 succesvol, wat een slaagpercentage van 32 procent is. "We hebben echter nog geen eicellen ontdooid, dus we weten niet of er zwangerschappen uit zullen volgen", besloot Revel.
Een eicel bewaren in een lichaam of in bevroren toestand in een labo maakt geen verschil.