"En daar sta ik ondanks het menselijke drama waarvan we deze week getuige waren, nog steeds achter. De voorstanders van een opengrenzenpolitiek gaan dit geval weer aangrijpen om de publieke opinie te bewerken. Maar ik heb niet de indruk dat we de zaak vooruithelpen door hier de poort open te zetten. Daarmee los je misschien de problemen van die paar duizenden sukkelaars op die de oversteek riskeren. Maar het massale probleem van de miljoenen, vaak nog veel armere achterblijvers blijft bestaan. Daarom vind ik dat we het deel van al dat geld dat we nu besteden aan de uitbouw van ons asielbeleid beter daar kunnen besteden."
Dat Vlaams Belang precies dezelfde standpunten belijdt, laat Vermeersch koud. "Vlaams Belang criminaliseert asielzoekers systematisch door ze "asielbedriegers" te noemen. Voor mij is elke asielzoeker in de eerste plaats een mens in nood, die met respect moet worden behandeld. Dat is een zeer groot verschil. Maar hoe hard het ook mag klinken: België kan niet het leed van heel de Derde Wereld torsen. Dus moeten we een aantal duidelijke selectiecriteria hanteren, zoals "politieke vervolging in het thuisland". Maar Fort Europa moet ook in eigen vlees durven te snijden, door bijvoorbeeld de subsidiepolitiek in de landbouw ter discussie te stellen."
Aanzuigeffect
Volgens Magda Aelvoet van Groen! vormen de enorme risico's die de tien Nigerianen en Liberianen genomen hebben om hun land te ontvluchten, op zich een argument om ze niet terug te sturen. "Dat vind ik een rare redenering", zegt professor Vermeersch. "Levensbedreigende risico's nemen, kan toch geen criterium zijn voor politiek asiel? Van zodra dat in die landen bekend zou raken, zouden ze met honderdduizenden naar hier komen. Waarmee ik zeker niet wil zeggen dat we die mensen onmiddellijk moeten terugsturen. Na wat ze hebben doorgemaakt, vind ik dat ze medische en psychische verzorging moeten krijgen. En daarnaast hebben ze zoals iedere vluchteling, recht op een degelijke behandeling van hun asielaanvraag."
Een van de opmerkelijkste aanbevelingen van de Commissie Vermeersch is dat de bevoegde minister in het geval van ernstige humane redenen, van zijn discretionaire bevoegdheid gebruik kan maken om uitwijzingen te verhinderen. "Ik laat in het midden of die verstekelingen daarvoor in aanmerking komen. Dat moet de minister maar beslissen. Maar als hij het doet, hoop ik dat hij dat in alle stilte doet om een aanzuigeffect te vermijden."
Zelfs Nederlander kan asielaanvraag indienen
Volgens het charter van de Verenigde Naties kan iedereen die niet over de Belgische nationaliteit beschikt een asielaanvraag indienen. De criteria voor een erkenning als politiek vluchteling zijn in 1951 vastgelegd in de Conventie van Genève. Een verdrag dat België heeft ondertekend.
1. De asielzoeker moet zich buiten zijn land van herkomst bevinden. Het vluchtmotief kan ook ontstaan, lang nadat iemand zijn land heeft verlaten. Bijvoorbeeld omdat de politieke situatie in het land van herkomst is gewijzigd.
2. Er moet een gegronde vrees voor vervolging bestaan. Als bijvoorbeeld een eventuele terugkeer naar het land van herkomst ernstige risico's inhoudt.
3. De vervolging moet het gevolg zijn van ras, nationaliteit, godsdienst of politieke overtuiging. In sommige gevallen komt ook discriminatie of vervolging wegens seksuele geaardheid in aanmerking.
4. De overheid in het land van herkomst kan of wil geen bescherming bieden.
5. De aanvrager mag geen activiteiten ontwikkeld hebben die een grond tot uitsluiting vormen.
De Conventie van Genève vermeldt de gronden die een eventuele erkenning uitsluiten. Zo mag er bijvoorbeeld geen ernstig vermoeden bestaan dat de asielzoeker misdrijven tegen de menselijkheid pleegde.