ArtikelSinds wanneer heeft de Kerk eerbied voor het leven?
Etienne Vermeersch — 14 augustus 2017 I De Standaard
Heeft Rome het recht om de ziekenhuizen van de Broeders van Liefde te verbieden euthanasie toe te laten? De discussie over het recht van een arts of verplegende om niet aan euthanasie mee te werken, werd jaren geleden al grondig gevoerd in de Senaatscommissie. Het ging daar manifest over een gewetensclausule voor menselijke personen. Dat blijkt ten overvloede uit het feit dat senator Hugo Vandenberghe (CD&V) tot tweemaal toe probeerde ook rechtspersonen, namelijk ziekenhuizen, erbij te betrekken. Dat werd telkens verworpen met achttien tegen tien. De huidige tekst werd toen bij stemming vastgelegd, de juiste interpretatie dus ook. Wat door een stemming is vastgelegd, kan alleen door een stemming worden gewijzigd. Dat is noch in de plenaire zitting van de Senaat, noch in de Kamer, gebeurd. Wat Fred Erdman (SP.A) of anderen toen in de Kamer gezegd hebben, werd nooit ter stemming gelegd en is dus formeel niet relevant. Overigens is het nogal evident dat een gewetensclausule voor individuen bestemd is: instellingen hebben geen geweten, alleen wilsbekwame mensen hebben dat.
Lessen voor Rome
De wet erkent het recht van een arts om in geweten, in intiem gesprek met de patiënt, al dan niet euthanasie toe te passen. Ook Fernand Keuleneer zegt dat het uitsluitend de arts is die samen met de patiënt de medische toestand en het medisch handelen beoordeelt. 'Derden kunnen daarin niet tussenkomen' (DS 12 augustus). Dat een instelling, die de patiënt en zijn nood niet kent, de gewetensbeslissing van de arts kan doorkruisen, is fundamenteel onethisch en strijdig met de geest van onze wet. Met een vreemde gevoelskilte merkt Herman De Dijn daarbij op (DS 11 augustus) dat de patiënt dan maar de instelling moet verlaten. Een zwakke mens in extreme nood moet dus plots een arsenaal van middelen in gang zetten om elders geholpen te worden.
Tot voor de oorlog was ons land overwegend katholiek. Dat verklaart het overwicht van de katholieke hospitalen. Die zijn blijven bestaan dankzij de overheidsfinanciering. Maar tegenwoordig volgt de meerderheid van de burgers, zeker inzake abortus en euthanasie, de katholieke kerk niet meer. Die financiering kan dus niet legitiem blijven als de verzorgingsinstellingen zich niet aanpassen aan die fundamentele wijziging. De Broeders van Liefde hebben dat aangevoeld en hebben zelfs, in een ethisch hoogstaande visietekst, aangetoond hoe zij daarnaast toch, wat de essentie betreft, aan hun christelijke inspiratie trouw konden blijven. Rome kan daar heel wat van leren.
Stroom van bloed
De Dijn vindt dat het de Kerk is die garant staat voor de absolute waarde van elk mensenleven. Komt hij van de planeet Mars? Er is geen enkele beweging of godsdienst (zelfs niet het communisme of de islam) die, door de eeuwen heen, zo'n brede stroom van bloed heeft doen vloeien als die Kerk. Ik zou zoiets niet schrijven, als ik daar niet 100 procent zeker van was. Het begon al in de Handelingen van de Apostelen, waar Ananias en Saphira door Petrus ter dood veroordeeld werden omdat ze wat gelogen hadden over de verkoop van hun huis. Eerbied voor het leven? Voor de rest van dat verhaal kun je Karlheinz Deschner lezen: Kriminalgeschichte des Christentum. Dat bestaat uit tien delen, maar elk deel afzonderlijk volstaat om mijn bewering te bevestigen. Het gruwelijke daarbij is dat vooral onschuldigen werden gedood. Bij de massale uitroeiing van de Albigenzen, op pauselijk bevel, werden zelfs ketters en rechtgelovigen door elkaar gedood: 'God zal de zijnen wel herkennen', klonk het. Na een bul van Innocentius III werden tienduizenden onschuldige vrouwen na vreselijke folteringen als 'heks' verbrand. En zo ging het maar door, eeuw na eeuw. Zelfs in de Catechismus van de katholieke kerk van 1992, werd de doodstraf nog aanvaard.
De Kerk is geen democratie, vindt De Dijn. Bedankt voor de informatie. Tot het einde van de 19de eeuw gold als vaststaand dogma dat alle mensen, van waar ook ter wereld, hoe goed ze ook geleefd hadden, voor eeuwig naar de hel gingen als ze niet gedoopt waren in de katholieke kerk. In een democratische Kerk was de absurditeit daarvan misschien iets eerder aan het licht gekomen.
Over de mens en zijn waarden zou Rome beter beschaamd zwijgen.
Etienne Vermeersch