Volgens Wouter Verschelden is het boerkaverbod een domme beslissing geweest. Dirk Verhofstadt en Etienne Vermeersch gaan in de verdediging. Verhofstadt is doctor in de moraalwetenschappen, Vermeersch is filosoof. Vorig jaar verscheen hun boek 'Dirk Verhofstadt in gesprek met Etienne Vermeersch. Een zoektocht naar waarheid'.

Wouter Verschelden keert zich tegen de wet op het boerkaverbod in de publieke ruimte. Het is volgens hem in strijd met de vrijheid van religieuze expressie. Dit getuigt van een fout inzicht in de grondslagen van ons democratisch samenlevingsmodel, maar ook van een capitulatie tegenover denkbeelden en praktijken die wars zijn van een humane visie op het statuut van de vrouw.

 ‘De talloze voorstellingen over de kruisiging van Jezus zouden er ons op de eerste plaats aan moeten herinneren dat we mishandeling, foltering en terechtstelling definitief uit de wereld moeten bannen. Dat bevrijding en lotsverbetering via andere, meer humane middelen, tot stand moeten komen.’

A cause d’un certain nombre de mesures prises par des écoles ou des réseaux d’écoles, et à la suite de déclarations faites par des personnalités marquantes, la discussion au sujet de l’acceptation ou de l’interdiction du port du foulard islamique se trouve, depuis 2009, à nouveau au centre des préoccupations en Belgique, plus particulièrement en Flandre.

Islam en hoofddoek: met de breedhoeklens

('De islam en de hoofddoek in België : een bredere benadering')

Etienne Vermeersch — De Standaard, 15 februari 2010

Door een aantal maatregelen, uitgaande van scholen en schoolnetten en door uitspraken van vooraanstaande figuren uit de samenleving, is de discussie over het al dan niet verbieden van islamitische hoofddoeken een tijd geleden in het centrum van de belangstelling geraakt. In de debatten hierover is nauwkeurigheid en helderheid soms ver te zoeken.

Zo vernemen we dat het de bedoeling is “elke religieuze uiting uit de publieke ruimte te bannen”, terwijl, behalve één enkele figuur van extreem rechtse signatuur, niemand dat ooit heeft voorgesteld. Men vreest voor een terugdringen van “het principe van godsdienstvrijheid”, terwijl de discussie alleen betrekking heeft op één welbepaald gebruik: het dragen van de ‘hidjab’ in twee specifieke contexten: ambtenaren tijdens hun ambtsuitoefening en leerlingen binnen de muren van scholen voor minderjarigen.
Bovendien stellen we vast dat men in de diverse uiteenzettingen telkens weer slechts enkele, meestal dezelfde, aspecten van dit probleem belicht. Men heeft geen oog voor de ruime context waarin we deze conflictstof moeten situeren.

In hetgeen volgt willen we de gezichtshoek verbreden, door zo mogelijk alle hiermee verwante problemen te belichten en zowel de argumenten voor en tegen het bedoelde ‘hoofddoekenverbod’ tot op het bot te analyseren.

Reactie van Etienne Vermeersch op een lezersbrief van Patrick Loobuyck mbt de hoofddoek in de islam

4 december 2007 - De Standaard — Etienne Vermeersch reageert op een lezersbrief met als onderwerp de hoofddoek in de islam. Daarin poogt Patrick Loobuyck te brengen dat religie geen anachronisme is. Daarmee doelt hij dat Etienne Vermeersch vindt dat sommige religies achterhaald zijn. De heer Vermeersch reageert in dit stuk op de lezersbrief van Patrick.

Stop de discussie over kledijvoorschriften uit de zevende eeuw

'Als een vrouw met hoofddoek je aan het loket goed helpt, dan wordt godsdienst vanuit een publieke functie verspreid.' In dit stuk juicht Etienne Vermeersch het hoofddoekenverbod in Gent toe en pleit hij voor publieke functies in heel België. 

Etienne Vermeersch I De Standaard - 28 november 2007

Moraalfilosoof Etienne Vermeersch juicht het hoofddoekenverbod in Gent toe. 'Al had ik nog liever een hoofddoekenverbod voor publieke functies in heel Vlaanderen gezien', zegt hij. 'Nu zitten we met de vervelende situatie dat er wel een verbod is in Antwerpen, Lokeren en Gent, maar in andere steden niet. Overal waar Vlaams Belang een voorstel indient, trekt de partij het publiek naar haar kant, terwijl het de verantwoordelijken zelf zouden moeten zijn die een regeling uitwerken.'

Vermeersch heeft wel begrip voor de tegenstanders van een verbod, zoals de socialisten, die staan te roepen dat het een schande is.

'De moslims behoren niet meteen tot de topgroep in onze maatschappij, en worden vaak gediscrimineerd. Maar ik ben altijd principieel geweest', zegt hij. 'Twintig jaar geleden betoogde ik ook al in een scherp artikel voor een verbod van kruistekens in de rechtbanken, om het vermoeden van onpartijdigheid te bewaren.'

Vermeersch vindt het dan ook verkeerd om het hoofddoekenverbod als een actie tegen de islam te beschouwen.

'Dit gaat ook niet over de islam. Alle mensen die in hun functie met het publiek in contact komen of verantwoordelijkheid dragen, moeten vrij zijn van levensbeschouwelijke tekenen omdat de openbare diensten neutraal moeten zijn. Niet alleen onpartijdigheid is belangrijk, maar ook de schijn van onpartijdigheid.' 'Het gaat er niet om dat mensen met een hoofddoek ervan verdacht worden dat ze onpartijdig zijn, alleen tonen ze geen vermoeden van onpartijdigheid.' Het is zelfs nog erger als die moslima's met een hoofddoek hun werk goed doen, stelt Vermeersch. 'Stel, als burger vang je bij de openbare diensten constant bot, tot iemand met een hoofddoek je wél helpt. Dan ben je geneigd een positieve associatie te maken tussen die persoon en de islam. Op die manier wordt godsdienst vanuit een publieke functie verspreid. Dus: hoe beter de moslima's met hoofddoek hun werk doen, hoe gevaarlijker.

Waar deze discussie over gaat, is een gebrek aan inzicht over wat de civiele maatschappij werkelijk inhoudt', zegt Vermeersch.

'Als je op één punt aanvaardt dat je uiting mag geven aan je godsdienst in een publieke functie, zet je de deur open voor alles.' 'Moeten we dan aanvaarden dat een vrouw in burka lesgeeft, zoals dat nu al in Engeland gebeurt? Moeten we dan aanvaarden dat moslimvrouwen ons geen hand meer mogen geven? Dat we gescheiden zwembaden moeten bouwen? Of dat een arts een moslimvrouw niet meer mag behandelen?'

Volgens Vermeersch zijn veel moslima's bovendien zelf niet consequent. 'Veel vrouwen zeggen dat ze de hoofddoek dragen, omdat de Koran dat voorschrijft. Als ze dat beweren, moeten ze het ook goed vinden dat de man zijn vrouw slaat en moeten ze homo's verderfelijk vinden.'

'Het kan best pijnlijk zijn voor vrouwen dat ze nu hun hoofddoek niet meer mogen dragen aan het loket, maar men voert een achterhaald gevecht', aldus Vermeersch.

'Ik hoop dat men de discussie over kledijvoorschriften uit de zevende eeuw eindelijk laat vallen en sereen nadenkt over wat een moderne islam in onze huidige samenleving kan betekenen.' (yd)